Inozytol, czyli witamina B8.

[Bossman]

Inozytol jest sześciowodorotlenowym alkoholem cukrowym (cykloalifatycznym).
W przyrodzie występują cztery odmiany sześciohydroksycykloheksanu. Dwie z tych odmian są optycznie czynne, stanowią parę antymerów optycznych i noszą nazwę D- i L-inozytolu. Optycznie nieczynne to mezo-inozytol (m-inozytol), który zawiera w cząsteczce płaszczyznę symetrii. Mezo-inozytol występuje w mięśniach i dlatego często jest określany nazwą mio-inozytol (myoinositolum, myoinosit). W ustroju może być przekształcany w glukozę. Jest to czynnik wzrostu dla drożdży (i in. grzybów) oraz bakterii.

Rośliny zawierają inozytol wolny, w formie ufosforylowanej (aktywnej metabolicznie) i w postaci estru kwasu fosforowego, którego sole noszą nazwę fityny. Szczególnie dużo fityny jest w makuchu konopnym. Sporo inozytolu jest w ziarnach zbóż, ponadto w wątrobie i układzie nerwowym. Dawniej zaliczany do witamin (witamina B8).

Zapotrzebowanie dzienne człowieka na inozytol wynosi ok. 1 g.

U zwierząt wywołano eksperymentalnie niedobór inozytolu, który objawiał się: wypadaniem pierza, łysieniem (u ssaków), zanikiem mięśni i nerwów, zwyrodnieniem nerek oraz wątroby, zaburzeniami psychicznymi, zaburzeniami trawiennymi, zahamowaniem wzrostu i rozwoju młodych zwierząt, zwyrodnieniem nerwów, stłuszczeniem serca, mięśni, wątroby i nerek, osłabieniem fizycznym i psychicznym, wypryskami, zaburzeniami płodności.

Dla mikroorganizmów jest to czynnik wzrostu (BIOS 1). Fityna dawniej była używana jako lek wzmacniający, źródło fosforu (chelat) oraz wspomagająco w leczeniu krzywicy i osteoporozy oraz zaburzeń pamięci i zmian zwyrodnieniowych nerwów.

Inozytol zapobiega stłuszczeniu i marskości wątroby (czynnik lipotropowy).

Składnik fosfatydyloinozytolu. Fosfatydyloinozytol to pochodna kwasu fosfatydowego, którego grupa fosforanowa związana z glicerolem wytwarza drugie wiązanie estrowe z cząsteczką inozytolu. Fosfatydyloinozytol to fosfolipid mający ogromne znaczenie przy zakotwiczeniu białek w błonach komórkowych (biomembranach). Inozytol to także mediator mobilizacji wapnia w retikulum endoplazmatycznym. Podwyższa poziom wapnia w cytozolu. Gonadoliberyna i tyreotropina działają na komórki poprzez aktywację fosfolipazy C z udziałem białka G. Hormony te ulegają związaniu ze swoistym receptorem. Kompleks hormon-receptor wiąże się z białkiem G. Białko G aktywuje z kolei fosfolipazę C, która hydrolizuje zawarty w błonie fosfatydyloinozytolo-4,5-bis-fosforan na diacyloglicerol i inozytolo-tris-fosforan. Każdy z tych produktów ma charakter wtórnego przekaźnika sygnału. Inozytolo-tris-fosforan dyfunduje z błony komórkowej do cytoplazmy i ulega związaniu z receptorem błonowym retikulum endoplazmatycznego. Następuje uwolnienie Ca2+ ze zbiorników siateczki śródplazmatycznej i zwiększenie ich stężenia w cytoplazmie. Jony wapnia pobudzają egzocytozę granul sekrecyjnych, np. hormonów przysadkowych. Następuje przebudowa mikrotubul lub oddziaływanie na wewnątrzkomórkowe białka kurczliwe. Diacyloglicerol wiąże się z miejscem regulatorowym kinazy białkowej C, zawartej w błonie komórkowej. Zaktywowana kinaza białkowa C fosforyluje swoiste białka, które staja się aktywne biochemicznie i zapewniają efekt działania hormonu. Defosforylacja białek przez fosfatazy znosi efekt działania hormonu. Między diacyloglicerolem i inozytolo-tri-fosforanem zachodzi synergizm. Diacyloglicerol aktywuje kinazę białkową C, a inozytolo-tris-fosforan podnosi stężenie wapnia w cytozolu.

Przeczytaj cały wpis