Wiązówka – Filipendula (Spiraea) jako surowiec salicylowy

[Bossman]

Wiązówka błotna (ang. Meadowsweet, Queen of the Meadows; niem. Moor-Geissbart, Echtes Mädesüß; Mädesüßkraut ) – Filipendula ulmaria (L.) Maximowicz (Spiraea ulmaria Linne) z rodziny różowatych – Rosaceae dostarcza ziele oraz kwiat – Herba, Flos Spiraeae (Herba et Flos Filipendulae ulmariae). Ziele jest objęte Farmakopeą Europejską 5 natomiast kwiat wiązówki (Mädesüßblüten) przez DAC = Deutscher Arzneimittel Codex z 2004 r. Kwiat wiązówki (tawuły) jest w Farmakopei Szwajcarskiej V i dalszych oraz w Farmakopei Polskiej III.

Do celów leczniczych może być także użyty gatunek: Filipendula vulgaris Moench.

W ogrodach uprawiane są odmiany wiązówki o kwiatach różowych oraz czerwonych.

W ziołolecznictwie wiązówka jest stosowana w leczeniu chorób reumatycznych, przeziębieniowych, choroby wrzodowej, nieżytów układu oddechowego i trawiennego, gorączki. Jest to sprawdzony środek napotny, moczopędny, czyszczący krew, przeciwgorączkowy, przeciwzapalny, przeciwbólowy. Naturalna alternatywa dla syntetycznych salicylanów. Salicylan został wyizolowany po raz pierwszy nie z wierzby (jak się powszechnie sądzi), lecz właśnie z wiązówki. Dlatego też kwas salicylowy nazywał się pierwotnie Acidum spiricicum.

Składniki aktywne:

1). Flawonoidy 3-6%, głównie spiraeosid = spireozyd (glikozyd kwercetyny), kaempferol; DAC wymaga przynajmniej 1,8% flawonoidów w przeliczeniu na hiperozyd.

2. Glikozydy fenolowe: monotropityna = monotropitozyd, spiraein = spireina 0,3-0,5%, dające przy hydrolizie aldehyd salicylowy i salicylan metylu.

3. Olejek eteryczny (PhEur. wymaga przynajmniej 1 ml x kg–1) uwalniający aldehyd salicylowy i salicylan metylu.

4. Garbniki (ellagotaniny) do 20%

5. Enzym gaulteraza rozkładający monotropitin i spiraein.

6. Wolny kwas salicylowy.

7. Wanilina.

8. Heliotropina (bardzo niska zawartość).

Napar – Infusum Ulmariae: 10 g/200 ml wrzącej wody lub mleka; parzyć 20 minut, przecedzić; pić 3 razy dziennie.

Nalewka – Tinctura Ulmariae 1:5 – 10 ml 3 razy dziennie.

Korzystne jest łączenie wiązówki z wierzbą – Salix, topolą – Populus, starzęślą – Gaultheria, bzem czarnym – Sambucus nigra i hakoroślą – Harpagophytum. Mieszanki takie mają silniejsze właściwości przeciwzapalne, przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne.

Herbatki z wiązówki zapobiegają obrzękom, zakwasom, bólom i przykurczom mięśni szkieletowych, występującym po dużym wysiłku fizycznym.

Źródło: Różański