Babka lancetowata

[Mariusz]

Babka lancetowata – Plantago lanceolata L. wg współczesnych badań

Liść babki lancetowatej (niem. Spitzwegerich)– Plantaginis lanceolate folium jest w Farmakopei Europejskiej 5. Surowiec pozyskiwany z gatunku babka lancetowata – Plantago lanceolata L., z rodziny babkowatych – Plantaginaceae. Roślina występuje naturalnie w całej Europie oraz w Północnej i Środkowej Azji.

Składniki czynne babki lancetowatej:

1. Glikozydy irydoidowe 2-3%, głównie aukubina i katalpol, asperulozyd, globularyna, ester metylowy kwasu deacetyloasperulozydowego.
2. Glikozydy fenyloetanoidowe 3-8%, głównie werbaskozyd (akteozyd), cistanozyd F, lawandulifoliozyd, izoakteozyd, plantamajozyd; wg PhEur. surowiec powinien zawierać przynajmniej 1,5% o-dihydroksycynamonianów, w przeliczeniu na akteozyd.
3. Flawonoidy (apieganina, luteolina – ich glikozydy).
4. Polisacharydy: ramnogalakturonian, ramnoarabinogalaktan, arabinogalaktan, glukomannan.
5. Kwasy fenolokarboksylowe (p-hydroksybenzoesowy, protokatechowy, gentyzynowy).
6. Garbniki.
7. Aeskuletyna (kumaryna).
8. Loliolid (ksantofil).

Działanie udowodnione naukowo: przeciwbakteryjne, przeciwzapalne miejscowo i ogólnie, immunostymulujące (jednak nie do końca, bowiem hamuje równocześnie niektóre procesy autoimmunologiczne). Babka zawiera inhibitory 5-lipooksygenazy, kinazy proteinowej C, hamuje produkcję śródnabłonkowego (międzykomórkowego) czynnika adhezji komórek ICAM-1, przez co hamuje procesy diapedezy (migracji krwinek białych do przestrzeni pozanaczyniowych), stan zapalny i niektóre wysięki. Poprzez hamowanie produkcji ICAM-1 – składniki babki utrudniają szerzenie się infekcji rhinowirusowych. Babka może również w ten sposób hamować objawy alergiczne, np. w przebiegu pyłkowicy.

Z babki można przyrządzić napar, nalewkę, intrakt, wino, sok, ziołomiód i macerat. W kraju i za granicą są dostępne gotowe preparaty z liści babki (sok, syrop, intrakt, tabletki). W sklepach zielarskich jest również liść babki lancetowatej.

Oficjalnie jest używana w leczeniu zapalenia gardła i oskrzeli, przeziębienia, kataru nosa na tle infekcji wirusowej oraz alergii. Łagodzi kaszel, szczególnie w syropach; leczy podrażnienia gardła.

Komisja E wydała pozytywną opinię na temat zastosowania ziela babki (monografia nr 223 z 30 XI 1985 r.). Średnia dawka dobowa 3-6 g surowca; przetwory odpowiednio. Wg Komisji E wewnętrznie przy nieżytach dróg oddechowych, zapalnych zmianach błony śluzowej jamy ustnej i gardła; zewnętrznie: zapalne zmiany skórne.