Winogrona

[Mariusz]

  Fructus Urticae (Semen Urticae) – owoc pokrzywy (nasienie pokrzywy). »

Liść winogronowy – Folium Vitis viniferae (winorośli) raz jeszcze. Trochę o winobluszczu–Parthenocissus = Ampelopsis.

Nieco informacji o liściu winorośli podałem we wpisie: https://rozanski.li/?p=2005, dzisiaj uzupełnię trochę te informacje.

Liść winorośli właściwej = pospolitej (winogronowe) – Vitis viniferae Folium (Folia Vitis viniferae), niem. Weinblätter = Weinrebenblätter, ang. Wine leaf (Red  wine leaf), fr. Feuille de vigne rouge, powinny pochodzić z odmian czerwonych (rubrum), stąd często w porządnych opracowaniach farmakognostycznych znajdziemy nazwę Vitis viniferae folium rubrum. Smak surowca jest lekko kwaśny, ściągający i zarazem gorzkawy. Liście do celów leczniczych pozyskiwane są, między innymi z odmiany: Vitis vinifera Linne varium tinctoria. Rodzaj winorośl – Vitis należy do rodziny winoroślowatych – Vitaceae. Do rodziny Vitaceae zaliczamy również winobluszcz – Parthenocissus (=Ampelopsis) uprawiany, jak i dziko występujący w naszym kraju.

Najpierw garść informacji o winobluszczu:

Winobluszcz pięciolistkowy – Prthenocissus quinquefolia (L.) Planchon zawiera kwasy organiczne, w tym cenne fenolokwasy (kw. kawowy, ferulowy, elagowy, chlorogenowy) oraz flawonoidy, np. kwercetynę. Zarówno kora, całe pędy, jak i ziele (niezdrewniałe części) są cennym surowcem leczniczym. Przede wszystkim działa przeciwzapalnie i ściągająco, antyseptycznie, ochronnie na miąższ wątroby, żółciopędnie, przeciwkrwotocznie (hemostatycznie), hipotensyjnie (obniża ciśnienie krwi) i immunostymulująco. Zapobiega procesom nowotworowym, co jest uzasadnione w składzie chemicznym rośliny. Najlepiej działają wyciągi na winie, etanolu, mniej aktywne są wyciągi wodne, choć na jelita i żołądek z obrzękiem, wysiękiem, porażone bakteriami i drożdżakami polecam odwar z winobluszczu.  W swojej praktyce stosuje wyciągi na etanolu 40-50% i winie wytrawnym w proporcji 1:5 (1 część świeżego lub suchego surowca na 5 części ciepłego alkoholu, o temp. ok. 30-40 stopni C) – doustnie 1 kieliszek wyciągu na winie 1 raz dziennie przy cukrzycy, miażdżycy, nadciśnieniu, chorobie wieńcowej, jako środek ochronny na naczynia (venoprotekcyjny); lub 10-15 ml wyciągu na etanolu 1-2 razy dziennie. Odwar – Decoctum – 1 łyżka suchego lub 2 łyżki świeżego surowca zalać 1 szklanką wody, gotować 20 minut, odstawić pod przykryciem na 30 minut, przecedzić. Pić 2-4 razy dziennie po 100 ml jako środek ochronny na wątrobę, nerki, trzustkę, przeciwzapalny, przy nieżytach przewodu pokarmowego i nowotworach. Ponadto zewnętrznie do okładów na skórę przy owrzodzeniach, pokrzywce, sączących ranach. Czas kuracji 30-31 dni; powtarzać co kwartał. Termin zbierania pędów zdrewniałych: jesień-zima-wiosna. Termin zbierania liści i pędów niezdrewniałych: podczas kwitnienia, potem jesienią, gdy liście czerwienieją. Owoce nadają się do otrzymywania win, ale zbiór owoców jest pracochłonny ze względu na drobne rozmiary. Pestek nie odrzucać, podać fermentacji owoce po zmiażdżeniu, wraz z pestkami.

Teraz wróćmy do winorośli:

Surowiec: liść – Folium zbierany podczas zmiany barwy na czerwoną, suszymy w normalnej temperaturze lub w piekarniku podgrzanym do 50 stopni C.

Składniki: flawonoidy 2,5-4%, przy czym odmiany o białych owocach zawierają w liściach około 5% flawonoidów, zatem więcej niż odmiany czerwone (kwercytryna, kemferol, izokwercytryna, kwercetyna), antocyjany (peonidyna, cyjanidyna, delfinidyna, petunidyna, malwidyna); garbniki (gallokatechinowe i katechinowe, epikatechinowe); kwasy fenolowe (katechowy, galusowy, kawowy, ellagowy, taninowy, cynamonowy, hydroksycynamonowy, ferulowy, kumarowy), kwas szczawiowy, jabłkowy, bursztynowy, winowy; kwas kawoilowinowy, kwas kumaroilowinowy, kwas feruloilowinowy; dwuwinian potasowy (2%), winian wapniowy, szczawian wapnia, cukry (2%), karotenoidy, ksantofile.

Zastosowanie w medycynie ludowej: czerwonka, biegunka, nieżyt żołądka, choroba wrzodowa, polipy, choroby skórne (eczema, owrzodzenia, nadżerki, sączące rany), hemoroidy.

Zastosowanie w fitoterapii współczesnej: choroby zwyrodnieniowe siatkówki; obrzęki, cukrzyca, miażdżyca, niewydolność wątroby, uszkodzenia wątroby wirusowe, polekowe, po zatruciach; stany zapalne wątroby, serca, nerek i trzustki; zmiany zanikowe trzustki i wątroby; uszkodzenia i stany zapalne naczyń krwionośnych; uogólnione wysięki prozapalne; owrzodzenia przewodu pokarmowego; niestrawność, biegunki nieznanego pochodzenia; zespół jelita nadwrażliwego; żylaki kończyn i odbytu; choroby reumatyczne; bóle głowy; stany zapalne dziąseł i gardła. Zewnętrznie: sączące zmiany chorobowe skóry; stany zapalne spojówek, rogówki, białkówki i siatkówki (doustnie + okłady z odwaru), stany zapalne i infekcje jamy ustnej i gardła (płukanki), zapalenie i świąd narządów płciowych zewnętrznych (irygacje, płukanki, okłady, obmywanie).

Preparaty i dawkowanie:

1. Wyciąg na winie: 1 część liści suszonych lub świeżych i rozdrobnionych zalać 5 częściami wina wytrawnego czerwonego; odstawić na 1 miesiąc. Przecedzić. Doustnie 1 kieliszek wina 1 raz dziennie, przez 20-24 dni; kurację wznawiać co kwartał: choroba wieńcowa, nadciśnienie, zmiany zwyrodnieniowe naczyń i siatkówki; choroby alergiczne; pomocniczo w chorobie nowotworowej (jako źródło polifenoli i resweratrolu). Wino, jak dawniej, można użyć do obmywania zmian skórnych i ran trudno gojących się, ponadto do okładów.

2. Odwar – Decoctum: 1 łyżka suchych lub 2 łyżki świeżych liści rozdrobnionych zalać 1 szklanką  wody; gotować 20 minut na wolnym ogniu, pod przykryciem, odstawić na 20-30 minut, przecedzić. Pić 2-4 razy dziennie po 100 ml, zależnie od choroby i potrzeby (np. przy nieżycie przewodu pokarmowego często), przez 1 miesiąc; wznawiać kurację co 1 kwartał. Ponadto do okładów na oczy i skórę (40-45 minutowe), do płukanek, irygacji, lewatywy (hemoroidy, świąd) i przemywania (np. skóry łojotokowej i trądzikowej, z rozszerzonymi porami, ponadto podatnej na przedwczesne starzenie). Preparat bezpieczny, można podawać dzieciom.

3. Nalewka – Tinctura: 1 część świeżych liści świeżych lub suchych i rozdrobnionych zalać 5 częściami alkoholu 40-50-60%, najlepiej o temp. 30-40 stopni C; pozostawić na 1 tydzień lub lepiej 1 miesiąc; przefiltrować przez sączek do kawy. Zażywać 2 razy dziennie po 10-15 ml lub 1 raz dziennie po 1 kieliszku (30 ml). Nadaje się także do przemywania schorzałych miejsc i przygotowania płukanki: 1 łyżka nalewki na 1/2-1 szklankę wody.

4. Papka liści winorośli z olejem lnianym: liście świeże skropić spirytusem lub winem i zmiksować z olejem lnianym surowym na papkę. Spożywać 1 raz dziennie po 1-2 łyżki, na czczo, przy stanach zapalnych i nadżerkowych przewodu pokarmowego, jako środek “czyszczący” i regenerujący wątrobę oraz trzustkę, jako źródło bioflawonoidów i nienasyconych kwasów tłuszczowych (witamina F) oraz wymiataczy wolnych rodników i nadtlenków; przeciwko candida i cryptococcus; jako środek wzmagający regenerację tkanki nabłonkowej; regulujący trawienie i wypróżnianie oraz przeciwmiażdżycowy, przeciwcukrzycowy i zmniejszający ryzyko wystąpienia nowotworów jelit i żołądka. Zewnętrznie do leczenia ran, oparzeń i opornych wyprysków (okłady). Po zmieszaniu ze świeżą cebulą 1:1 do leczenia bliznowców (keloidów, przerośniętych blizn) i ran

 

 

[Mariusz]

Liść winorośli – Folium Vitis.

Winorośl właściwa (niem./szwajc. Europäische Weinrebe; fr. Vigne; ital. Vite comune) – Vitis vinifera L., z rodziny winoroślowatych – Vitaceae, jest rośliną pnącą (do 30 m dł.) o liściach pojedynczych 3 lub 5-klapowych, okrągłosercowatych; klapy ząbkowane. Kwiaty zebrane w kwiatostany, żółtawozielone. Płatki zrosłe na szczycie. owocem jest jagoda barwy zielonej lub fioletowej z woskowym nalotem. Kwitnie w czerwcu. Winorośl dostarcza nie tylko owoc, ale również cenne liście – Folium Vitis viniferae, które należy zbierać w czasie kwitnienia lub owocowania, ale nie jesienią. Suszyć w temperaturze do 50 stopni C.

Z liście przygotowywane są wodne wyciągi, bogate w flawonoidy, wolne katechiny, garbniki katechinowe, fenolokwasy i antocyjany, saponiny trójterpenowe, witaminy. Wśród flawonoidów występują głównie kwercetyna i izokwercytryna.

Działanie: wyraźnie przeciwzapalne, ściągające, pobudzające gojenie ran, przyspieszające regenerację tkanki nabłonkowej. Ponadto moczopędne, przeciwwysiękowe, hamujące uwalnianie substancji endogennych prozapalnych. Przeciwzakrzepowe. Stabilizujące strukturę błon komórkowych i śródbłonków. Zapobiegające zatorom, zakrzepom i miażdżycy. Hamujące reakcje autoagresji immunologicznej; przeciwhistaminowe. Ochronne na miąższ wątroby, serce i nerki. Antybakteryjne; antyoksydacyjne, przeciwrodnikowe.

Wskazania: zaburzenia krążenia ocznego, mózgowego i obwodowego, choroba wieńcowa, nadciśnienie, stany zapalne żył, zastoje krwi w żyłach, zapalenie siatkówki i naczyniówki; cukrzyca, choroby zwyrodnieniowe naczyń krwionośnych; miażdżyca; owrzodzenia jelit; zespół jelita drażliwego, zapalenie uchyłków jelita grubego; żylaki kończyn i odbytu; zatrucia; kuracje odtruwające z ksenobiotyków; zaburzenia w przepływie żółci, reflux; niewydolność wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, toksyczne uszkodzenie komórek wątrobowych; stany zapalne układu moczowego, choroba wrzodowa żołądka; choroby alergiczne i reumatyczne.

Zewnętrznie: macerat ze świeżych liści, papka z mielonych liści do okładów na trudno gojące się wypryski i rany; mocny napar do płukania gardła i jamy ustnej przy zapaleniu dziąseł i błony śluzowej; napar – do okładów na oczy przy stanach zapalnych, obrzękach okolic oczu i “cieniach” pod oczami; napar do przemywania skóry trądzikowej (trądzik różowaty, łojotok, trądzik pospolity, polekowy), z wypryskami, zwiotczałej, zatrutej lekami i “zmęczonej”. Do płukania włosów przy łojotoku  świądzie skóry.

Suche i płynne wyciągi z liści winogron wchodzą w skład zagranicznych preparatów polecanych przy chorobach naczyń krwionośnych i niewydolności żylnej. Dostępne są  w handlu kosmetyki zawierające wyciąg z liści winorośli, polecane dla cery z problemami naczyńkowymi, zwiotczałej i przedwcześnie starzejącej się.

Dawkowanie i preparaty:

Napar – Infusum Fol. vitis viniferae z 1-2 łyżek suchych i rozdrobnionych liści na 200-250 ml wrzącej wody; po 30 minutach przecedzić i pić 2 razy dziennie po 100-120 ml. Przy niestrawności, zaostrzeniu przebiegu zespołu jelita nadwrażliwego, owrzdzeniach – nawet 100 ml 3-4 razy dziennie. Okłady na oczy – 20-40 minut.

Młode, ale wyrośnięte liście winogron można marynować i konserwować w roztworach soli z dodatkiem kwasu octowego/cytrynowego lub jabłkowego. W liście winogron zawijać można mięso z ryżem, sam ryż (odpowiednio doprawiony; albo kaszę) i gotować podobnie jak gołąbki w kapuście. Do zawijania ryżu, mięsa służą liście winorośli świeże (sparzone w rosole lub osolonej wodzie – blanszowane), marynowane i podkiszane (na zimę najlepiej pasteryzować do tego celu).