Rzepik

[Mariusz]

Rzepik – Agrimonia w fitoterapii

Mało popularnym ziołem w polskiej współczesnej fitoterapii jest rzepik pospolity – Agrimonia eupatoria L., które dawniej było nazywane „wątrobowym zielem”.

Obecnie mamy na rynku polskim jedynie 5 zarejestrowanych preparatów zawierających ziele rzepiku. Najbardziej znanymi preparatami złożonymi z rzepikiem są: Gastrogran, Zioła Szwedzkie, Uroporost i Prostapol.

 

Ziele rzepiku – Herba Agrimoniae jest sprzedawane w sklepach zielarskich w formie suszu.

Paracelsus używał rzepik do leczenia ran (ukąszeń). Bock stosował rzepik jako środek wykrztuśny, żółciopędny (oczyszczający wątrobę), przeciwgorączkowy i rozkurczowy. Przy chorobach wątroby zalecał rzepik również Matthiolus. Leclerc leczył rzepikiem stany zapalne gardła (np. u mówców i śpiewaków) i zaburzenia trawienne. Pick zalecił rzepik w leczeniu kamieni żółciowych.
Ziele rzepiku – Herba Agrimoniae pozyskiwane jest z gatunków: Agrimonia eupatoria L. (rzepik pospolity), Agrimonia odorata Mill. (rzepik wonny) i Agrimonia pilosa Ledeb. (rzepik szczeciniasty).

 

 

 

Ziele rzepiku zawiera olejek eteryczny (0,2%), garbniki katechinowe (3-5%), gorycze, flawonoidy (kwercetyna, kemferol, luteolina, apigenina), glikozyd – eupatorynę, trójterpeny (kwas ursolowy), cholinę, kwas nikotynowy, fitochinon, fitosterole, sporo krzemionki.

 

Flawonoidy i olejek eteryczny zwiększają produkcję i przepływ żółci z wątroby do pęcherzyka żółciowego i dwunastnicy. Garbniki i flawonoidy hamują stany zapalne i wysięki w błonie śluzowej przewodu pokarmowego. Garbniki działają lekko ściągająco i antyseptycznie. Łącznie wszystkie składniki mają potwierdzone doświadczalnie właściwości antybakteryjne i przeciwdrożdżakowe, dzięki czemu hamują nadmierną fermentację i procesy gnilne w jelitach. Dawniej zalecano przetwory z ziela rzepiku w leczeniu kamicy żółciowej i zastojów żółci różnego pochodzenia (atonia, infekcje). Rzepik zalecany był nawet w żółtaczce. Z uwagi na sporą zawartość garbników, ziele rzepiku stosowane jest do leczenia biegunki oraz do płukania jamy ustnej i gardła przy stanach zapalnych. Ponadto mocne odwary jako antisepticum (antyseptyczne) i antiphlogisticum (przeciwzapalne) na skórę i do płukania narządów płciowych.

Preparaty i dawkowanie.

Napar rzepikowy – Infusum Agrimoniae: 1-2 łyżki ziela na 200 ml wrzącej wody – wypić w ciągu dnia.

Odwar rzepikowy – Decoctum Agrimoniae: 1-2 łyżki ziela/200-220 ml wody; zewnętrznie do okładów, płukania i przemywania przy zapaleniu skóry i błon śluzowych, ponadto do lewatyw przy stanach zapalnych i hemoroidach odbytu.

Nalewka rzepikowa – Tinctura Agrimoniae 1:5: 5-10 ml 3 razy dziennie w niewielkiej ilości wody.