Kocimiętka

[Mariusz]

Kocimiętka – Nepeta

Kocimiętka właściwa – Nepeta cataria Linne (ang. Catnip, Catnep), należy do rodziny wargowych – Labiatae (=Lamiaceae). Naturalnie wystęuje w Południowej Europie oraz w Południowej i Wschodniej Azji. W Polce uprawiana, czasem dziczejąca. Surowcem jest ziele, sam liść kocimiętki – Herba, Folium Nepetae catariae, zbierane przed lub w czasie kwitnienia. Z surowca pozyskiwany jest olejek eteryczny – Oleum Nepetae. Ze świeżego ziela można sporządzić intrakt i napar. Z suchego surowca od dawna sporządzano napar lub nalewkę. Napar – Infusum (1-2 łyżki surowca na 1 szklankę wrzącej wody lub mleka) przyjmować 1-3 razy dziennie po 200 ml. Jako środek uspokajający i poprawiający sen – 1 szklanka naparu wodnego lub mlecznego 1-2 razy dziennie. Można podawać dzieciom. Warto dodać miodu. Nalewka i intrakt (100 g surowca na 300 g alkoholu) – 5 ml 1-2 razy dziennie w mleku lub wodzie z miodem.

W dawnej fitoterapii kocimiętka miała zastosowanie jako środek uspokajający, lekko nasenny, rozkurczowy, przeciwwzdęciowy, wiatropędny, regulujący miesiączkowanie, napotny, rozgrzewający i przeciwbiegunkowy w nieżytach przewodu pokarmowego. Kocimiętka to roślina przyprawowa (sosy, zupy, mięso). Odpędza owady i roztocze. Może posłużyć do wyrobu naturalnego insektycydu.

Surowiec zawiera około 1% olejku eterycznego, irydoidy, garbniki i pochodne kwasu dezoksyloganowego (deoxyloganic acid, np. 7-deoxyloganic acid, epideoxyloganic acid). Do składników czynnych kocimiętki należą: beta-kariofilen (ok. 14% w olejku), kwas nepetalowy (w olejku ok. 10%), nepetalaktony (alfa- i beta-nepetalakton, epinepetalakton, 5,9-dehydronepetalakton, dihydronepetalakton, neonepetalakton, izodihydronepetalakton), karwakrol, citronelal, nerol, geraniol, pulegon, tymol. Nepetalakton należy do lotnych irydoidów. Nepetalaktony oddziałują na zachowanie wielu zwierząt. Pobudza koty psychicznie i seksualnie (aktywność feromonów). Wyciągi z kocimiętki mają właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, odkażające, przeciwgnilne i żółciopędne. Silny napar ze świeżego ziela kocimiętki zażyty na czczo zwalcza pasożytnicze pierwotniaki przewodu pokarmowego. Olejek i nalewka (intrakt) z kocimiętki zwalcza owady i roztocze pasożytnicze (wcieranie w skórę, włosy, spryskiwanie).

U ludzi stosuje się wewnętrznie w leczeniu bezsenności, zaburzeń trawiennych, przeziębienia, grypy, reumatyzmu, zapalenia oskrzeli